Futbol, en fazla sevilen spor dallarından biridir. Dünya genelinde pek çok futbol tutkunu, maçları heyecanla takip eder. Hatta bu heyecan bazen öylesine bir hal alır ki şiddetli kavgalar ve tartışmalar da yaşanır. Fanatiklerin yol açtığı bu elim hadiseleri düşünmezsek futbol, her zaman insanların kenetlenmesini sağlayan bir güç olmuştur. Futbol tutkunları, bu tutkunun kaynağını merak eder.
Futbol tarihi merak edilen konuların başında gelir. Fanatik futbol severler için futbolun ortaya çıkışından ilk takımlara kadar her şey ayrı bir öneme sahiptir. İlk futbol takımı da merak edilen bilgiler arasında yer alır. İlk resmi futbol takımı 1857 yılında İngiltere’nin kuzeyindeki Sheffield kasabasında kurulmuştur. Takımın adı da kasabanın isminden gelir. Sheffield adındaki takımdan evvel resmi olmayan fakat okul ve üniversitelere bağlı olarak kurulan takımlar da vardır. Ancak resmi kayıtlara geçmeyi başaran dünyanın ilk futbol takımı Sheffield’dir.
Takımın kurucuları Natheniel Creswick ve William Prest’tir. Harrow okulundan mezun olan bu kişiler, kendi kurallarını belirleyerek takımlarını yönetir. Koydukları kurallar ise Sheffield kuralları olarak adlandırılır. Takımın maçlarının oynandığı alan Bramall Lane adı verilen yerdir. Bramall Lane, Sheffield United’ ın sahası olarak günümüzde hala aktif şekilde kullanılır.
İlk futbol takımı olarak Sheffield’in kabul edilmesi noktasında bazı itirazlar da var. Camridge University Associstion futbol kulübü de Sheffield ile benzer tarihlerde kurulmuştur. Ancak kulübün kuruluşuyla ilgili bir belirsizlik olması, ilk futbol takımı olma ünvanını alamamalarına yol açmıştır. Kulüp, üniversite takımlarının ilki olarak kabul edilebilir. Ayrıca Cambridge takımı bazı otoriteler tarafından ilk olarak kabul edilmiştir. Ulusal Futbol Müzesi takımın ilk futbol takımı olduğunu kabul ederek 2016 yılında takıma bir ödül bile vermiştir.
İlk futbol takımı kurulduktan sonraki yıllarda birçok yeni rakip kazanmıştır. Bu yeni rakipler dünyanın farklı ülkelerinde kurularak futbolun yaygınlaşmasını sağlamıştır. Melbourne futbol kulübü 1859 yılında Avustralya’da kurulur. Ülkede aynı yıl Castlemaine, Melbourne University, Geelong isimli takımlar da resmi bir takım haline gelerek futbol dünyasına dâhil olur.
İlk Futbol Takımı İlk Kiminle Maç Yaptı?
İlk futbol takımı hakkında konuşurken akıllara kiminle maç yaptıkları gelir. İlk takım olan Sheffield’in kurulduğu dönemde rakibi yoktur. Ancak kendi aralarında iki takıma ayrılarak maçlarını yapmışlardır. İlk maçta evliler ve bekârlar şeklinde bir sınıflandırma ile takım üyeleri birbirine karşı mücadele etmiştir. Takımdaki profesyoneller ve futbol oynamaya yeni başlayanlar arasında da karşılaşmalar olmuştur.
İlk futbol kulübü için rakip olacak takımların kurulmasıyla maçlar artık daha heyecanlı hale gelir. Kurulan kulüplerden biri Hallam futbol kulübüdür. Kulüp kurulduğu sene, Sheffield ile maç yapar.
İlk kulüplerin maçlarında Sheffield kuralları geçerlidir. Kulübün kurucularından William Perst bu kuralları oluşturan kişidir. Bu kurallar, İngiliz Futbol Federasyonunun 1863 yılında kurulmasına kadar geçerli olmuştur. Sheffield, federasyon kurulduktan sonra ilk maçını 1865 yılının Ocak ayında yapar. Karşılaşmada Sheffield takımı 18 kişiyle mücadele vermiştir. İlk futbol takımı, 1866 yılında da bir Londra takımı ile karşılaşır. Bu maç ilk defa Sheffield dışında oynanan bir maç olma özelliği de taşır.
Futbol tarihinde önemli olaylardan biri de İngiliz Futbol Federasyonunun kurulmasıdır. Federasyonun kurulması neticesinde kapsamlı olarak kurallar belirlenmiştir. Kuralların belirlenmesinin ardından profesyonel turnuvalar düzenlenmeye başlar. 1872 yılında ilk futbol yarışması FA Cup düzenlenir. Tarihler 1884’ü gösterdiğinde ise ilk futbol turnuvası gerçekleştirilir.
İngiltere, futbolun gelişmesinde önemli bir rol oynar. 1860’lı yıllardan sonra dünya genelinde pek çok futbol takımı kurulmuştur. Ancak tam anlamıyla futbolda profesyonelleşmenin sağlandığı yıllar, yaklaşık 1920-1930 yılları arasındadır.
Resmi Olmayan İlk Futbol Takımları
İlk futbol takımı Sheffield oyuncuları aslında kriket kulübü üyeleridir. Herhangi bir kural olmadan 1855 yılında oynamaya başladıkları futbolu, 1857 yılında resmi bir takım kurarak oynamaya devam ettiler. Dünyadaki ilk kurulan futbol takımı Sheffield olsa da futbolun tarih sahnesine çıkışı daha eski tarihlere rastlar.
Tarihteki resmi olmayan ilk futbol takımı hangisi öğrenmek mümkün olmasa da ilk futbol oynayanların Sümerler olduğunu söylemek mümkündür. Sümerler’in yanı sıra Çinliler de milattan önceki dönemlerde futbol oynar. Çinli askerler, Cuju adı verilen eğitimlerde futboldaki gibi kurallara uymak zorundaydı. Aynı zamanda yumuşak ve yuvarlak bir top kullanmaları da eğitimlerinin futbol ile benzerliğinin bir kanıtıdır.
İlk futbol takımı örneklerinden birini görmek için 644 yılına uzanmak gerekir. Japonların oynadığı kemari isimli oyun, futbol ile benzerdir. Bir dairesel alan içinde topu birbirlerine atan oyuncular vardır. İlk kurulan futbol takımı ile bilgi edinmeye çalışırken Antik Yunan’a doğru da gitmek gerekir.
Antik Yunan’da Episkiros adı verilen oyun, futboldan farklı olarak vücudun farklı noktalarıyla da topun kontrol edilmesine izin veriyordu. İki takım arasında oynanan oyunun amacı topu karşı takım için belirlenen alanın sonuna ulaştırmaktır. Episkirosa benzer bir oyun, Roma İmparatorluğu döneminde de ortaya çıkar. Harpastum adı verilen oyun, Episkiros ile pek çok yönden benzerdir.
Türkiye’deki İlk Futbol Takımı Hangisidir?
İngiltere’de ilk kurulan futbol takımı Sheffield’in yanı sıra Türkiye’de kurulan ilk takımı da merak ediyor olabilirsiniz. Türkiye’nin ilk futbol takımı birtakım gelişmeler neticesinde kurulur. İlk kurulan Türk futbol takımı birtakım zorluklarla karşılaşmıştır. Osmanlı zamanlarında İslami açıdan uygun görülmeyen bir spor olan futbolu, Müslümanların oynaması yasaktı.
İlk Türk futbol takımı bu nedenle azınlıklar tarafından kurulur. İlk Türk futbol takımları Selanik’te, İzmir’de ortaya çıkmıştır. Türk futbolunun ilk takımı 1875 yılında Selanik’te kurulur. Ardından 1877 yılında İzmir’de çeşitli takımlar kurulur. Dönemin ileri gelen ailelerinden Giraud, Chernaud ve Whittal; futbol takımlarının kurulmasında öncü olur. 1894 yılına kadar hep resmi olmayan takımlar olsa da 1894 yılına gelindiğinde ilk resmi takım kurulur. Resmi olarak futbolda ilk kurulan takım İzmir Futbol Kulübü olur. Bu futbol takımı, 1906 yılında katıldığı Olimpiyatlar’da ikincilik elde eder.
İlk futbol takımı kurulması sürecinde öncü isimlerden biri James La Fontaine’dir. La Fontaine’in 1889 yılında İstanbul’a gelmesiyle İstanbul’da da futbol açısından hareketli günler başlar. Ancak Müslümanların futbol oynaması hala yasaktır. Bu yasağı ilk delen Black Stockings takımıdır. Bu takım, 1901 yılında kurulan ve azınlıkların kurmadığı ilk futbol takımı şeklinde tanımlanabilir. Bu futbol takımında Reşat Danyal, Fuat Hüsnü Kayacan ve arkadaşları yer alır. Ancak ilk futbol takımı Black Stockings daha bir yıl bile olmadan kapatılır.
Takımın isminin Black Stockings olmasının nedeni de futbolun Müslümanlar için yasaklı bir spor olmasından kaynaklanır. Kendilerini bu şekilde gizlemeye çalışan oyuncular, ilk maçta yakayı ele verirler. Rum takımı ile ilk futbol maçı için sahaya inen Black Stockings oyuncuları, maç sonunda yakalanır. Reşat Danyal, padişaha karşı bir örgütlenme içerisinde olduğu iddiasıyla sürgüne gönderilir. Fuat Hüsnü Bey ise yargılanır.
Dünyada kurulan ilk futbol takımı kadar şanslı olmayan Black Stockings’in kuruluşu Fenerbahçe’nin gayri resmi kuruluş tarihi olarak kabul edilir. Bunun nedeni takım kurucularının ilerleyen dönemde Fenerbahçe’nin kurulmasında da rol oynamasıdır.